- "...bunlar üçün yalan deyən dil lazım imiş, təsadüfən çaşıb düzünü deyəndə dil başa bəla olurmuş..."
Ziya F.M.
DİLİM-DİLİM-DİLİM
(fikir axını)
Ay yazıq dil, bədbəxt dilçək, biçarə ünsiyyət vasitəsi. Dünyanın ən məzlum, kasıb, fəqir ət parçası...
Səni yaradan yaradıb ki, dad biləsən, söz deyəsən, diş təmizləyəsən, yara sağaldasan, sevgilini duz kimi yalayasan, bu yazıq millətin toyunda-vayında lazımi kəlmələr söyləyəsən, daha da təkmilləşəsən, insanlara sevinc gətirəsən, könlünü oxşayasan, laylay çalasan, milləti oyadasan.
Amma sənə neylədilər? Dilin başı olmaz! Amma sənin başına oyun açdılar.
Sənə söyüş söylətdilər, sənə qarğış dedirtdilər, səni yalan deməyə məcbur elədilər, sənə ox atıb yayını gizlətməyi öyrətdilər. Dilin başı olmaz, amma varındırsa, get, başına çarə qıl.
Məzə qıl, ya da mırtlaş öz-özünlə...
Dilim-dilim olasan dilim, kəsdirim bəlkə? Lal olmaq da pis deyil, nəsə deməkdən, kiməsə nəsə izah eləməkdən canımı birdəfəlik qurtararam, onsuz da deyiləsi sözüm qalmayıb.
Bir də ki, kimdir mənə qulaq asan, kimə qulaq asan var ki, mənə də assınlar, niyə “qulaq asmaq” deyirik görəsən, xörək asmağı bilirəm, əvvələr ocağın üstündən asarmışlar, indi qoyurlar, amma yenə də kənd yerlərində “asmaq” deyirlər.
Dilim var, dilçəyim də varmı, görəsən? Dilçək nədir? Dil böyüyəndə dilçək də böyüyürmü?
Böyüməyən yeganə orqan gözdü, uşaqların gözü ona görə böyük olur, biri də var, gah böyüyür, gah kiçilir, düzdür, bəzi vaxtlar böyüyüb yiyəsinin başına bəla olur, pis vəziyyətlərə salır, amma ləzzəti də var, əziyyətə dəyər yəqin ki...
Dilini çəkib boğazından çıxardaram! Qaniçənlər! Orta əsrlərdə xanlar, bəylər, padişahlar xoşlarına gəlməyənlərin dillərini kəsdirirmişlər, niyə görəsən dillərini?
Yəqin funksionallıq parametrləri onları qane etmirmiş, dil xeyirsiz bir şey imiş, hər halda hakimi-mütləq üçün, kimin xoşuna gələr sənin elədiyin pis əməlləri hamıya desin.
Hərəmxanalarda da xacələri kəsdirərmişlər ki, padşahın qadınları ilə işləri olmasın, dillərini də kəsirmişlərmi, bəs barmaqlarını?
Mənim ərim 100% impotentdir, mənimki isə 300%, o necə olur? Dilini də dişləyib, barmaqları da qapının arasında qalıb.
İndi görəsən, artıq-əskik danışana nə eləyirlər, çox əziyyət çəkmədən, həkim, cərrah, dəllək, qəssab axtarmadan, elə birbaşa güllələyirlər yəqin.
Dilini kəsdin, barmaqları ki, durur, yerində qalır, indi orta əsrlər deyil, hamı savadlıdır (hamımı?), deyə bilmədiklərini yaza da bilər, yaxşı-pis, savadlı-savadsız, hər halda bilər...heç olmasa moltanı dilində.
Yüz yeyənin olsun , bir deyənin olmasın, ağızlarına bir şey at, səsləri kəsilsin, yesinlər sussunlar. Niyə qorxurmuşlar görəsən sözdən, dildən, balaca ət parçasıdı, həmişə də bağlı yerdə, demək olar ki, zindanda, türmədə, düzdü, sonralar zindan şeirləri, ədəbiyyatı da yarandı, dili kəsmək ən yaxşı variant imiş deyəsən.
Dil qayıdıb, ya da çönüb sözün düzünü deyər. Deməli bunlar üçün yalan deyən dil lazım imiş,təsadüfən çaşıb düzünü deyəndə dil başa bəla olurmuş, həqiqəti gizlətmək üçün minlərlə söz fikirləşib tapırmışlar,
hətta həqiqəti demək üçün sol qulağını qaşımaq üçün sağ əli istifadə eləyən kimi, sözü fırladıb , hərlədib, başqa məna verirmişlər ki, fikirlərini çatdırsınlar, ya da gizlətsinlər, Ezop dili, hətta qarğa dili də fikirləşib tapan olub, o quş dilidir onu Süleyman bilir ancaq.
Rib nüg Llanınmo rvadıa xusundayu rürgö ik yişe çuru, Llamo, Llamo, yimşe çuru, rxmaqo rvada , çubu libgə nimmə yiməşe nacaqqo . Bir şey başa düşdünüz? Kim tapsa xəbər eləsin , söhbət eləyərik qarğa dilində.
Dil-dil ötür! Başa düşmədim bu ifadəni. Bəlkə qaçmaqla bağlıdı, qaçıb ötmək, ötəşmək, ötkəm danışmaq, eyni kökdü, dillə hamıdan qabaqda qaçmaq, amma çox sürətli, iti dil sona yaxınlaşmağın ən sadə, ən yaxın yoludu,
nağıl dili yüyrək olar, amma bu nağıldı, burda hər şey xoşluqla bitir, bəs real həyatın sonunda nə olacaq, onu heç kim bilmir,ya sənə verən Allah, ya mənə, qələbə ya məğlubiyyət, olum ya ölüm, səadət ya bədbəxtlik, dilin səni hara aparıb çıxaracaq,
əvvəllər Bağdada deyərmişlər, ruslar deyəsən Kiyevi deyirdilər, və əlavə edirdilər; язык до добра не доведет… Носорог в Ниле подплывает к лягушке, уважаемый, как мне добраться до устья реки Нил, плыви дальше...
100 лягушек, тот же диалог, плыви дальше... тысячи лягушек... миллионы лягушек... уважаемые, как мне добраться до устья реки Нил, не знаем как до устья , но до пи..юлей ты уже добрался.
Dil boğaza qoymur,kimsə mənim kimi olub deyəsən,onunku boğaza girmirmiş, nəsə düzgün alınmır, dil harda , boğaz harda?, fizioloji quruluş əvvəllər başqa cür imiş bəlkə?
Dilim ağzımda quruyub,mənimki bayırda quruyur,susuzluqdan dilim yanır, danışıq dili bulaqların başında, kef məclislərində yox, səhralarda, quru və ölü yerlərdə yaranıb deyəsən, hər şeyin olduğu yerdə danışmağa nə ehtiyac?!,
mənim çayım niyə şirin deyil?, sən danışa bilirsən? bəs anadan olandan beş il keçib, indiyəcən niyə danışmırdın? indiyə qədər çayım həmişə şirin olardı...
Dilini şirin elə, işin getsin, yalamaq və yaltaqlanmaq da bir peşə, bir bacarıqdı, lazım olan yerdə dilini işə salırsan, işin qaydasına düşür, iş görməyin ən əlverişli orqanıdı, dildir də, hara istəsən fırlana bilir, sümüyü yoxdur, yeri bərk deyil, dişlərin arxasında gizlənməyinə baxma, aralananan kimi , quş buraxan kimi...
...dilindən bəlaya düşürsən,mənim dilim ağzımdan bayıra düşüb və bu dillə heç nə demək mümkün deyil, amma başımın salamat olması üçün yenə də kifayət deyil.
Dilə tutmaq, dilini tutmaq, dil tökmək, dil tapmaq , işin getsin deyə erməniyə dayı demək, şərab əvəzinə dil tökmək, uydurmaq, beynini dumanlandırmaq, ilanı yuvasından dili ilə çıxarmaq, hətta düşmənlər ilə belə dil tapmaq mümkündürmü, dil hər şeyə qadirdirmi?
Dilləşmək, dil göstərmək, dil çıxartmaq uşaqlarınmı işidir ancaq, yoxsa böyüklər də?...böyüklər də dil çıxarıb acıq verə bilərmi, özündən böyük ,xoşu gəlməyən adamla dilləşə bilərmi?sonrası bəs?!
Zəhərli ilan kimi dil çıxardıb,dünən gərək pis söz danışmayaydım, acılamağa, sancmağa nə var, dildən hələ ki, söz çıxmayıb, sən onun ağasısan, çıxan kimi olursan qul; qolubağlı, dinməz-dillənməz qaravaş, nökər, qulluqçu, muzdur, söymə muzdur atamı, söyməyim bəy atanı, söz altda qalar, şey altda qalmaz.
Dildar (yox bu fars sözüdü).
Dilənçi! Dilə məndən nə dilərsən,qədim qəhrəmanlıq tariximizdən , qərinələrdən süzülüb gələn diləmək, elə həmin qəhrəmanlığın hansı səviyyədə olduğunun,
nə üçün edildiyinin parlaq nümunəsidi, sonda gedib hakimi-mütləqdən dilənmək üçün əjdaha öldür, divlərə qalib gəl, təpəgözləri məhv elə, geri qayıdıb padşahdan nəsə dilənmək üçün əlində əsas olsun.
Dilin ağzında yansın, dilinə şiş batsın,qonşu arvadların uşağa dedikləri ürək sözləri bəri başdan bu bədbəxt dilin başına gələ biləcək fəlakətlərdən xəbər verir, sonra da deyirlər ki, dillən də! dilini udmayıbsan ki? (yox, mən dilimi qusmuşam), dillən görüm necə dillənirsən!
Dili ilə ilanı yuvadan çıxarar, bəlkə ağzımdakı ilandı, yarısını udmuşam, yox onda nəfəs ala bilməzdim, ilanlarla da dil tapmaq olur, amma adamların çoxu ilə dil tapmaq olmur, у чукчи спрашивают, какой народ самый тупой на свете, отвечает, что азербайджанцы, почему?, я с одним оставался два месяца в гостинице, так и не смог обяснить ему, что я не женщина.
Əgər kimsə səni qayırmaq istəyirsə, ha dil tök, ha yalvar, ha başa sal, xeyri yoxdur, qayıracaq.
Dilini qatla qoy qarnına.yox daha!!! siz həddinizi keçdiniz,dilini qatlayıb soxaram gö(z)ünə, lap qudurdunuz!!!!!, bu, boğazdan da o tərəfə keçdi,bu insanlıqdan yan ötdü, bu təhqir deyl, bu hədədir, bu qorxutmaqdır, heç bir dildə belə ifadə yoxdur, ancaq mənim dilim buna qadirdir, mənim milli dilim,
yox!, qoymayacam mənim səsimi batırasınız, dilimi kəsəsiniz, uzadacam, gözünüzə soxacam, dilimə nə gəldi tökəcəm bayıra, dilimlə öldürəcəm sizi, bayraq kimi yuxarı qaldıracam, yelkən kimi küləyin qabağına qatacam, qoy irəli, uzaqlara aparsın bizi,
şarf kimi boynuma dolayacam, qoy bütün millətlər görsün,hamı görsün, fəxr eləyin, bizdə dünyanın ən uzun dili var, nə qədər desələr də ki, diliuzunluq eləmə, mümkün deyil, biz beləyik,
kəssəniz də siçovulun dişi kimi yenə uzanacaq və dişləyəcək sizi, deyilən sözdən qorxanları, dillənən dilləri kəsənləri, danışan ağızları yumanları, yazan qolları qıranları, ağıllı başları kəsənləri, düşünən beyinlərə güllə vuranları, biləni qovlayıb dilənəni saxlayıb başa çıxardanları, dilin başına oyun açanları, öz dilindən başqa bütün dillərdə danışmağı bacaranları.
Məcbur olun öyrənin öz dilinizi, çünki sizə söyəndə bu dildə söyəcəklər, həqiqəti bu dildə deyəcəklər, dil tapmağa çalışın bu millətlə, onun öz dilində danışın...
... ana dilimizdə...adam dilində...